‘કોલ્ડ્રિફ’ કફ સિરપને કારણે દેશવ્યાપી હાહાકાર: મધ્ય પ્રદેશમાં 9 બાળકોના મોત બાદ Sresan Pharmaceuticalsની દવાનો સંપૂર્ણ પ્રતિબંધ, કેન્દ્રએ જાહેર કરી એડવાઇઝરી

ભોપાલ/નવી દિલ્હી: મધ્ય પ્રદેશના છિંદવાડા જિલ્લામાં કથિત રીતે દૂષિત કફ સિરપ પીવાથી નવ બાળકોના કરુણ મોત બાદ આરોગ્ય અને દવા સુરક્ષાને લઈને દેશભરમાં ખળભળાટ મચી ગયો છે. મુખ્યમંત્રી મોહન યાદવે આ મામલે કડક વલણ અપનાવતા, જે કફ સિરપે આ દુર્ઘટના સર્જી છે તેના વેચાણ અને વિતરણ પર તાત્કાલિક અસરથી સમગ્ર રાજ્યમાં સંપૂર્ણ પ્રતિબંધ લગાવી દીધો છે.

પ્રતિબંધનું મુખ્ય કારણ: Sresan Pharmaceuticalsનું ‘Coldrif’

પ્રાથમિક તપાસમાં, બાળકોના મૃત્યુ પાછળ મુખ્યત્વે ‘Coldrif’ નામના કફ સિરપનો ઉપયોગ સામે આવ્યો છે.

કંપનીનું નામ: આ સિરપ ચેન્નાઈ/કાંચીપુરમ સ્થિત Sresan Pharmaceuticals દ્વારા બનાવવામાં આવે છે/માર્કેટિંગ કરવામાં આવે છે.

સરકારી કાર્યવાહી: મુખ્યમંત્રી મોહન યાદવે માત્ર ‘Coldrif’ સિરપ પર પ્રતિબંધ નથી મૂક્યો, પરંતુ Sresan Pharmaceuticalsના અન્ય ઉત્પાદનોના વેચાણ પર પણ સમગ્ર મધ્ય પ્રદેશમાં રોક લગાવવાનો આદેશ આપ્યો છે.

સ્થાનિક સ્તરે પ્રતિબંધ: છિંદવાડા જિલ્લા પ્રશાસને સાવચેતીના ભાગરૂપે Nextro-DS નામના અન્ય સિરપના ઉપયોગ પર પણ પ્રતિબંધ મૂક્યો છે.

બાળકોના મોતનું કારણ: ‘ડાયઇથિલીન ગ્લાયકોલ’ની આશંકા

મૃતક બાળકોમાં કિડની ફેલ થવાના લક્ષણો જોવા મળ્યા છે. નિષ્ણાતોને આશંકા છે કે સિરપમાં ડાયઇથિલીન ગ્લાયકોલ (DEG) અથવા એથિલીન ગ્લાયકોલ (EG) જેવા ઝેરી રસાયણની ભેળસેળ હોઈ શકે છે. આ રસાયણ કિડનીને ગંભીર નુકસાન પહોંચાડે છે.

તપાસ: બાળકો પાસેથી લેવામાં આવેલા નમૂનાઓને પુણે સ્થિત વાયરોલોજી સંસ્થાન સહિત અન્ય સરકારી લેબ્સમાં તપાસ માટે મોકલવામાં આવ્યા છે. જોકે, કેટલાક શરૂઆતી નમૂનાઓમાં ઝેરી રસાયણની પુષ્ટિ થઈ નથી, તેમ છતાં સાવચેતીના ભાગરૂપે અને બાયોપ્સી રિપોર્ટ્સના આધારે કાર્યવાહી ચાલુ છે.

 * આંતરરાજ્ય પગલાં: સિરપનું ઉત્પાદન તમિલનાડુમાં થતું હોવાથી, મધ્ય પ્રદેશ સરકારે આ મામલાની ઊંડી તપાસ માટે તમિલનાડુ સરકાર અને કેન્દ્રીય ઔષધ નિયંત્રણ સત્તામંડળો પાસેથી પણ સહયોગ માંગ્યો છે.

દેશવ્યાપી એડવાઇઝરી અને રાજસ્થાનમાં પણ કાર્યવાહી

આ ગંભીર ઘટનાક્રમ બાદ, કેન્દ્ર સરકાર પણ સક્રિય થઈ ગઈ છે. કેન્દ્રીય આરોગ્ય મંત્રાલયે દેશના તમામ રાજ્યો અને કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોને એક મહત્વપૂર્ણ એડવાઇઝરી (સલાહ) જારી કરી છે:

બાળકો માટે નિર્દેશ: એડવાઇઝરીમાં 2 વર્ષથી ઓછી ઉંમરના બાળકોને ઉધરસ અને શરદીની દવાઓ ન આપવાનો સ્પષ્ટ નિર્દેશ આપવામાં આવ્યો છે. સાથે જ, 5 વર્ષથી ઓછી ઉંમરના બાળકોમાં પણ તેના ઉપયોગને મર્યાદિત કરવાની સલાહ આપવામાં આવી છે.

રાજસ્થાનમાં એક્શન: મધ્ય પ્રદેશની જેમ જ રાજસ્થાનમાં પણ કફ સિરપથી બાળકોના મોતનો મામલો સામે આવ્યો હતો. રાજસ્થાન સરકારે આ મામલે કડક પગલાં લેતા રાજ્યના ડ્રગ કંટ્રોલરને સસ્પેન્ડ કર્યા છે અને જયપુરની Kaysons Pharma કંપનીની દવાઓના વિતરણ પર પણ રોક લગાવી દીધી છે.

મધ્ય પ્રદેશ સરકારે તમામ દવા વિક્રેતાઓ અને આરોગ્યકર્મીઓને કડક સૂચના આપી છે કે તેઓ બાળકોને માત્ર સાદા પ્લેન સિરપ આપે અને કોઈપણ પ્રકારના કોમ્બિનેશન સિરપથી દૂર રહે. દોષિતો સામે કડક કાર્યવાહી કરવા માટે જિલ્લા પ્રશાસન અને આરોગ્ય વિભાગ સતત તપાસની પ્રગતિ પર નજર રાખી રહ્યા છે.